Hoezo ‘kleine lettertjes’?

Ditmaal een gastblog van mr. Niels Vanaken over de Algemene Voorwaarden.

Iedereen kent ze wel, de zogenoemde ‘kleine lettertjes’ oftewel de algemene voorwaarden. In de praktijk bestaat een aanzienlijk deel van onze juridische werkzaamheden uit het opstellen, screenen of updaten van algemene voorwaarden voor onze cliënten. In een tijd waarin zaken doen niet altijd zonder risico’s verloopt, is het belangrijk dat een bedrijf juridisch goed is ingedekt. In deze blog leggen we u kort uit wat kan worden verstaan onder algemene voorwaarden en adviseren we u over het gebruik hiervan.

Vele soorten en maten
Algemene voorwaarden zijn, kort gezegd, voorwaarden die kunnen gelden voor een bepaald soort overeenkomsten of zelfs alle overeenkomsten die de gebruiker van de voorwaarden sluit met haar contractspartijen. Algemene voorwaarden kennen we in alle vormen en maten. Te denken valt bijvoorbeeld aan leveringsvoorwaarden, inkoopvoorwaarden, bankvoorwaarden, transportvoorwaarden en huurvoorwaarden.

In algemene voorwaarden kan eigenlijk al het denkbare geregeld worden. Wanneer u algemene voorwaarden gebruikt voor uw overeenkomsten, dan is het voor uw contractspartijen meteen helder onder welke condities u levert, inkoopt, betalingen verricht en verkoopt. Zo kunnen de voorwaarden bijvoorbeeld zien op leveringscondities en levertijd, regels met betrekking tot (te late) betaling, het geldend recht en de bevoegde rechtbank in het kader van een juridisch geschil, en natuurlijk garanties en exoneraties (zoals uitsluiting van aansprakelijkheid).

‘Vangnet’
Via goed opgestelde algemene voorwaarden en een juist gebruik hiervan kunt u als ondernemer veel problemen achteraf voorkomen. U regelt immers reeds vooraf bepaalde aspecten van een overeenkomst, waardoor deze voorwaarden in feite te beschouwen zijn als een soort juridisch ‘vangnet’ dat ervoor zorgt dat deze aspecten niet telkens opnieuw in iedere overeenkomst afzonderlijk behoeven te worden uit onderhandeld en vastgelegd. Zodoende kan vaak worden volstaan met een meer beknopte overeenkomst, waarin wordt verwezen naar de algemene voorwaarden. Dit kan u als ondernemer natuurlijk een hoop tijd schelen.

En waar stond dat dan?
De wetgever stelt twee belangrijke vereisten bij het gebruikmaken van algemene voorwaarden. Allereerst dient u uw contractspartij voldoende in de gelegenheid te hebben gesteld om tijdig kennis te nemen van de inhoud van uw algemene voorwaarden; de zogenaamde informatieplicht. Hiernaast mag de inhoud van uw algemene voorwaarden niet onredelijk bezwarend zijn voor uw contractspartij.

Uw contractspartij kan een beroep doen op de vernietigbaarheid van de inhoud van uw algemene voorwaarden. Dit is het geval indien uw contractspartij niet tijdig – en hiermee wordt bedoeld voorafgaand of uiterlijk ten tijde van het aangaan van de overeenkomst – heeft kunnen kennisnemen van de inhoud van uw algemene voorwaarden. Deze vernietiging heeft tot gevolg dat u als gebruiker van de algemene voorwaarden geen beroep meer kunt doen op de inhoud van de voorwaarden (in het kader van een juridisch geschil). Denkt u dus niet dat u kunt volstaan met louter een verwijzing naar uw algemene voorwaarden in de overeenkomst of in uw correspondentie, maar zorgt u ervoor dat uw contractspartij uiterlijk bij het aangaan van de betreffende overeenkomst van de inhoud van uw voorwaarden heeft kunnen kennisnemen, door deze tijdig aan uw contractspartij ter hand te stellen.

The black list
Indien u als ondernemer zaken doet met consumenten, is nog een tweede punt van belang. Het kan zijn dat indien uw algemene voorwaarden van toepassing zijn verklaard op de overeenkomst en u bovendien de voorwaarden tijdig ter hand heeft gesteld aan de contractspartij – in dit geval de consument – de contractspartij zich toch kan beroepen op vernietiging van (een of meerdere bepalingen van) de voorwaarden. Dit is het geval indien uw voorwaarden bepalingen bevat die naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zijn (‘onredelijk bezwarende bepalingen’).

Kort gezegd, wordt in het Nederlands recht (Burgerlijk Wetboek) onderscheid gemaakt tussen een ‘grijze lijst’ en een ‘zwarte lijst’. Indien uw algemene voorwaarden bepalingen bevat die staan opgenomen in deze lijsten, loopt u kans dat u zich niet op deze bepalingen zult kunnen beroepen in situaties waarin u hierop wel had gerekend. Met name bij juridische procedures komen veel ondernemers hierdoor van een ‘kale kermis’ (= 'koude kermis' in het Vlaams!) thuis.

Welke voorwaarden zijn nu van toepassing?
Wat indien u een overeenkomst aangaat met een andere professionele partij – dit speelt niet of minder bij consumenten – en deze partij stelt dat haar algemene voorwaarden en niet uw voorwaarden van toepassing zijn op de overeenkomst? Vaak staan de twee sets voorwaarden lijnrecht tegenover elkaar (denk aan inkoopvoorwaarden tegenover verkoopvoorwaarden)
In het Nederlands recht spreekt men wel van de zogeheten ‘battle of forms’. Welke algemene voorwaarden zijn in dat geval van toepassing?

In dit geval geldt de stelregel dat de algemene voorwaarden waarnaar het eerst wordt verwezen van toepassing zijn op de betreffende overeenkomst. Echter, indien uw contractspartij haar algemene voorwaarden van toepassing verklaart onder nadrukkelijke verwerping van de inhoud van uw algemene voorwaarden, zullen de voorwaarden van de contractspartij van toepassing zijn.



Tip: Als ondernemer is het bijzonder van belang is om te beschikken over een goede set algemene voorwaarden en deze op een juiste wijze te gebruiken. Dit kan u als ondernemer veel ellende besparen!



Heeft u nog vragen?
Geregeld organiseert onze organisatie interactieve workshops, onder meer over een goed gebruik van contracten en algemene voorwaarden. Wilt u graag (kosteloos) een workshop bijwonen of heeft u vragen over dit onderwerp? Neem dan contact met ons op via 040-848 01 69 of niels@avadvocatuur.com  

Niels Vanaken

Bron: mr. Niels Vanaken, AV Advocatuur, 14 januari 2013